ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΔΗΓΙΑ 2016/343

Περιεχόμενα

Πρόλογος            Σελ. VII

Ι. Ανάλυση

Α. Εισαγωγή: Δικαίωμα παράστασης και τεκμήριο αθωότητας μετά την Οδηγία 2016/343 υπό το φως του συγκριτικού δικαίου

Νικήτας Ε. Χατζημιχαήλ

Αναπλ. Καθηγητής Τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Κύπρου

1. Ο ρόλος της συγκριτικής προσέγγισης Σελ. 3
2. Περίληψη της Γενικής Έκθεσης / Κειμένου Εργασίας Σελ. 5

2.1. Τεκμήριο αθωότητας             Σελ. 6

2.2. Δικαίωμα παράστασης          Σελ. 8

3. Αποτελεσματική ενσωμάτωση της Οδηγίας Σελ. 10

Β. Το τεκμήριο αθωότητας στην κυπριακή έννομη τάξη υπό το πρίσμα της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2016/343/ΕΕ

Δρ. Κώστας Παρασκευά

Επίκ. Καθηγητής Τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Κύπρου, Δικηγόρος

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Σελ. 14
2. Περιεχόμενο Σελ. 16

2.1. Το τεκμήριο αθωότητας κατά την κυπριακή έννομη τάξη       Σελ. 18

2.2. Μέτρα δικονομικού καταναγκασμού              Σελ. 21

3. Το τεκμήριο της αθωότητας ως διαδικαστική εγγύηση Σελ. 23

3.1. Η κατανομή του βάρους απόδειξης  Σελ. 26

3.2. Κρίσεις και σχόλια περί της ενοχής του κατηγορουμένου κατά τη διάρκεια της ποινικής δίκης     Σελ. 29

3.2.1. Δηλώσεις δημόσιων αξιωματούχων            Σελ. 33

3.2.2. Δημοσιότητα που δίδεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης        Σελ. 36

3.2.3. Οξεία εκστρατεία του τύπου          Σελ. 37

3.3. Εμφάνιση των υπόπτων και των κατηγορουμένων    Σελ. 39

3.4. Τεκμήριο της αθωότητας και δικαίωμα της μη αυτοενοχοποίησης     Σελ. 41

3.4.1. Περιεχόμενο          Σελ. 42

3.4.2. Σκοπός του δικαιώματος μη αυτοενοχοποίησης     Σελ. 44

3.4.3. Δεν είναι απόλυτο δικαίωμα           Σελ. 47

4. Το τεκμήριο αθωότητας παραμένει ισχυρό μέχρι το τέλος της ποινικής δίκης Σελ. 48
5. Εφαρμογή του τεκμηρίου αθωότητας μετά το τέλος της ποινικής δίκης Σελ. 50

5.1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις  Σελ. 50

5.2. Άρθρο 6.2 & 8 της Σύμβασης              Σελ. 51

5.3. Προσδιορισμός των συνθηκών υπό τις οποίες παραβιάζεται το Άρθρο 6.2     Σελ. 51

6. Φορείς και αποδέκτες της ισχύος του τεκμηρίου αθωότητας Σελ. 54
7. Καταληκτικές παρατηρήσεις Σελ. 55

Γ. Το δικαίωμα παρουσίας του κατηγορουμένου στη δίκη του ως βασική διαδικαστική ενίσχυση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη

Ελένη Μελεάγρου

Επιστ. Συνεργάτης Πανεπιστημίου Κύπρου, Δικηγόρος

1. Εισαγωγή Σελ. 57
2. Η νομολογία του ΕΔΔΑ Σελ. 58
3. Η Οδηγία (ΕΕ) 2016/343 – ενίσχυση ορισμένων πτυχών του τεκμηρίου αθωότητας και του δικαιώματος παράστασης του κατηγορουμένου στη δίκη του στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας Σελ. 60
4. Κυπριακό Δίκαιο – Το δικαίωμα παρουσίας του κατηγορουμένου στη δίκη του Σελ. 63

4.1. Σύνταγμα    Σελ. 63

4.2. Republic -v- Demetriades and Another – Η παρουσία κατηγορούμενου είναι δικαίωμα αλλά και υποχρέωση Σελ. 64

4.3. Ποινική Δικονομία – το δικαίωμα παράστασης            Σελ. 65

4.4. Πρόσφατη σχετική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου    Σελ. 66

4.5. Ποινική Δικονομία – κλήτευση           Σελ. 67

5. Ενσωμάτωση της Οδηγίας στην κυπριακή έννομη τάξη Σελ. 68
6. Συμπερασματικές παρατηρήσεις Σελ. 70

ΙΙ. Νομολογία

Α. Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

ΕΔΔΑ απόφ. 19.5.2005, Διαμαντίδης v. Ελλάδας (Νο 2) (Προσφυγή υπ’ αριθ. 71563/01)   Σελ. 73

ΕΔΔΑ απόφ. 15.12.2005, Κυπριανού v. Κύπρου (Αίτηση αρ. 73797/01)     Σελ. 83

ΕΔΔΑ απόφ. 27.9.2007, Σταυρόπουλος v. Ελλάδας (Προσφυγή αριθ. 35522/04)    Σελ. 123

Αποκλίνουσα γνώμη του κ. Δικαστή Jebens          Σελ. 132

ΕΔΔΑ απόφ. 25.9.2008, Παραπονιάρης v. Ελλάδας (Προσφυγή αριθ. 42132/06)   Σελ. 135

ΕΔΔΑ απόφ. 16.10.2008, Ταλιαδώρου και Στυλιανού v. Κύπρου (Αρ. Αιτήσεων: 39627/05 και 39631/05)           Σελ. 142

ΕΔΔΑ απόφ. 18.12.2008, Nerattini v. Ελλάδας (Προσφυγή αριθ. 43529/07)            Σελ. 156

ΕΔΔΑ απόφ. 3.5.2011, Γιοσάκης v. Ελλάδας (αριθ.3) (Προσφυγή αριθ. 5689/08)   Σελ. 165

ΕΔΔΑ απόφ. 24.5.2011, Κώνστας v. Ελλάδας (Προσφυγή υπ’αρ. 53466/07)            Σελ. 176

ΕΔΔΑ απόφ. 31.10.2013, Mosinian v. Ελλάδας (Προσφυγή αριθ. 8045/10)              Σελ. 190

Κοινή διαφορετική γνώμη των δικαστών Berro-Lefevre, Σισιλιάνου και mØse       Σελ. 197

ΕΔΔΑ απόφ. 30.4.2015, Καπετάνιος και λοιποί v. Ελλάδας (Προσφυγές αριθ.3453/12, 42941/12 και 9028/13)  Σελ. 199

ΕΔΔΑ απόφ. 9.6.2016, Σισμανίδης και Σιταρίδης v. Ελλάδας (Προσφυγές αριθ.66602/09 και 71879/12)           Σελ. 225

Β. Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΔΕΕ υπόθ. C‑310/18 PPU, απόφ. της 19.9.2018 ECLI:EU:C:2018:732           Σελ. 240

ΔΕΕ υπόθ. C‑467/18, απόφ. της 19.9.2019 ECLI:EU:C:2019:765    Σελ. 249

ΔΕΕ υπόθ. C‑467/19 PPU, απόφ. της 24.10.2019 ECLI:EU:C:2019:776        Σελ. 265

ΔΕΕ υπόθ. C-688/18, απόφ. 13.2.2020 ECLI:EU:C:2020:94              Σελ. 273

Γ. Κυπριακή Νομολογία

Ηρακλέους ν. Δήμου Λεμεσού, (1993) 2 ΑΑΔ 410              Σελ. 283

Αστυνομία v. Φάντη κ.ά. (1994) 2 ΑΑΔ 160           Σελ. 293

Κυριακίδης v. Δημοκρατίας (1997) 3 ΑΑΔ 485      Σελ. 301

Ψύλλας v. Δημοκρατίας (2002) 2 ΑΑΔ 388            Σελ. 312

Γεωργιάδης v. Δημοκρατίας (2003) 2 ΑΑΔ 1         Σελ. 316

Ποταμός v. Alpha Bank Cyprus Ltd (2012) 2 ΑΑΔ 167        Σελ. 326

E.C. Fresh Meat LTD v. Γεωργίου ECLI:CY:AD:2018:B524   Σελ. 329

Superfood LTD v. Μιχαήλ ECLI:CY:AD:2018:B480 Σελ. 335

Mitskevich v. F&Τ Investments Limited κ.ά. ECLI:CY:AD:2019:B102             Σελ. 338

Δημοκρατία v. Ζολώτα κ.ά. ECLI:CY:AD:2019:B526             Σελ. 347

Τρύφωνος v. Αστυνομίας ECLI:CY:AD:2020:B119 Σελ. 353

ΙΙΙ. Παράρτημα Νομοθεσίας        Σελ. 359

Οδηγία (ΕΕ) 2016/343 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2016 για την ενίσχυση ορισμένων πτυχών του τεκμηρίου αθωότητας και του δικαιώματος παράστασης του κατηγορουμένου στη δίκη του στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας             Σελ. 361

Έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών για τα νομοσχέδια «Ο περί Ποινικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018» και «Ο περί των Δικαιωμάτων Προσώπων που Συλλαμβάνονται και Τελούν υπό Κράτηση (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018»           Σελ. 374

Ο περί Ποινικής Δικονομίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018 (Ν. 110(Ι)/2018)   Σελ. 377

Ο περί των Δικαιωμάτων Προσώπων που Συλλαμβάνονται και Τελούν υπό Κράτηση (Τροποποιητικός) Νόμος του 2018 (Ν. 111(Ι)/2018)           Σελ. 380